قاب ایرانی یلدا
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۴۰۴۷۲
ایسنا/اصفهان یلدای ایرانی بدون تفأل به خواجه حافظ شیرازی شبی ناتمام است. باید حافظ را به «شاخه‌نبات» قسم دهیم و ناامید نباشیم تا این شاعر شوریده و محبوب ایرانی رازهای پیش رو را برایمان عیان سازد.
یکی از زیباترین روایت‌های «نزدیک داستان» ماجرای «یلدا»ی کودکیِ نویسنده‌اش، علی خدایی است که حالا برای خودش پدربزرگ مهربان و دانای اصفهان و داستان‌نویس شیرین‌قلم شده که نوشتن از زیست مردم کوی و برزن جزیی جدانشدنی از علایقش است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در معرفی علی خدایی همیشه می‌نویسند، داستان‌نویسی است که در تهران متولد شد و سال‌هاست که در اصفهان زندگی می‌کند. اما خدایی سالیان دور در تهران زندگی می‌کرد و بعدها در اصفهان به دنیا آمد. اگر این را می‌گویم، گردن خودش است! چون در اصفهان بود که قلمرو داستانی ایرانِ مؤدبمان چشمش به جمال او روشن شد و خدایی بود که در زمانه ما بهتر از هرکسی فرهنگ و تاریخ مردم اصفهان را در داستان‌های لطیفش با آن همه ظرافتی که دارند، بازتاب داد؛ داستان مردم اصفهان با آن طنازی‌های نغزشان و لهجه‌هایی که حتی روی کاغذ هم با شنیدنش دل آدمی غنج می‌زند؛ مثل «آدم‌های چهارباغ» (نشر چشمه، ۱۳۹۸).
ناداستان و یاد یلدا
خود خدایی در ناداستانش به نام «نزدیک داستان» بی‌پرده و رها و سوخته‌دل چنین به زبان می‌آورد: «این اصفهان لعنتی را چقدر دوست دارم.» و دوباره تکرار می‌کند تا همه خوب بدانند: «این شهر را دوست دارم؛ اصفهان. اصفهان من.» و اگر دور شود از اصفهان چه ساده و قشنگ از فراق می‌نویسد: «قصه‌های زیادی را همیشه سرهم می‌کنم تا دلتنگی دوری از اصفهان کمتر بشود.»
«نزدیک داستان» اثری از علی خدایی است که نشر چشمه در سال ۱۳۹۵ چاپ کرده و ۹۷ صفحه بیشتر ندارد، اما بخردانه و پُرمغز و دلنشین از نصف جهان و از تجربه‌های زندگی خود در این شهر می‌گوید؛ شهری که از ۱۶ سالگی زادگاهش شد و به آن هجرتی بی‌بازگشت کرد. بخش عمده‌اش همین است. اما در چند جا و در وسط اصفهان، خاطراتش پر می‌کشد و به شهر روزهای کودکی‌اش، تهران، می‌رود که همه فامیل دور هم بودند و به لهجه شکرین ترکی حرف می‌زدند. یکی از زیباترین روایت‌های آن ماجرای «یلدا»ی کودکیِ نویسنده است که حالا برای خودش پدربزرگ مهربان و دانای اصفهان و داستان‌نویس شیرین‌قلم ایرانمان شده که نوشتن از زیست مردم کوی و برزن جزیی جدانشدنی از علایقش است.
از تخمه‌های هندوانه تا سوپ گوشواره
خدایی در یکی از روزهای اصفهان که لابد روزی متفاوت بوده؛ خاطرش پَر می‌کشد و به یلداهای دوران کودکی‌اش می‌رود. تاریک‌روشن مهمانی‌های آن دوره را در دلش مرورمی‌کند و در کتابی که به نام نصف جهان نوشته، روی کاغذ می‌آورد: «در همه تصویرهایی که برای این شب فکر می‌کنم و ذهنم باز می‌شود سینی‌های مسی بزرگِ پُر از آجیل است و دست‌های ما نوه‌ها، که من نوه بزرگ پسری هستم و دست‌های نوه‌های دیگر که دنبال فندق و پسته و بادام منقا می‌گردند. تصویرها پُر از خش‌خش و به‌هم‌خوردن آجیل‌هاست. عروس‌ها و پسرها و دخترها و دامادها همه آمده‌اند.»
در این یلدا که همه دور هم و در خانه پدربزرگ و مادربزرگ جمع‌اند و قابی قدیمی و دیدنی از این آیین در بین خانواده‌های ایرانی به شمار می‌آید، بچه‌ها فقط آجیل نمی‌خورند. بساط همه خوراکی‌های یلدایی پهن است. همین‌طور که بچه‌ها جیب‌هایشان را از پسته و تخمه‌های هندوانه پُر می‌کنند، «آقابابا»، ریش‌سفیدِ خانواده، در دستان کوچک همه دخترها و پسرها شیرینی می‌گذارد تا یلدایشان دلنشین‌تر شود.
«مه‌مه‌آمنه»، مادربزرگ نیز بچه‌ها را که مدام در دست‌وپا هستند، صدا می‌زند تا نفری یک ظرف بیاورند و از او «گوشواره» بگیرند. گوشواره سوپی محبوب میان ترک‌هاست و حتماً در سرمای شب یلدا و دورهمی آن روز خوردنش بیشتر می‌چسبد: «گوشواره همان دوشپره است؛ سوپ محلی ترکی. من سرکه و نعنا می‌ریزم. رضا با آب‌لیمو می‌خورد. کاسه‌هایی با گل سرخ.»
برای شام شبی که بلند است به جز سوپ، ماهی‌دودی و برنج تازه‌دم هم دارند. در آشپزخانه مه‌مه‌آمنه بروبیایی است. چای داغ می‌ریزند و مراقب‌اند که مبادا بچه‌ها بسوزند. کاسه پُر از انار و بشقاب‌های میوه و مارمالاد و مربا هم روی میز نشسته‌اند و مهمانی را خوش‌آب و رنگ‌تر کرده‌اند. و چون تولد «ماما»ست «گیتا کیک پخته». همه‌چیز فراهم است تا بچه‌ها، یچه‌هایی که فردا قرار است، علی خدایی شوند، بهترین خاطره‌ها را از خوردنی‌های یلدا به یاد آورند. اما یلدا فقط به خوردنی‌هایش نیست.
گم‌شدن دیوان حافظ
یلدای ایرانی بدون تفأل به خواجه حافظ شیرازی شبی ناتمام است. باید حافظ را به «شاخه‌نبات» قسم دهیم و ناامید نباشیم تا این شاعر شوریده و محبوب ایرانی رازهای پیش رو را برایمان عیان سازد. شب یلدا در همه خانه‌ها دنبال حافظ می‌گردند. حتی در میان خانواده‌های ترک‌زبانی چون خدایی. اما در آن یلدای کودکی پدربزرگمان دیوان حافظ گم‌وگور شده: «بعد می‌خواهند فال بگیرند. حافظ گم شده. همه‌جا را می‌گردیم. عصر افتاده بود توی حوض و ما [نوه‌های قد و نیم‌قد] هیچی نگفتیم.»
دختر و پسرها، نوه‌های کوچک و بزرگ، جمعشان جمع است. وقت خوبی است برای بازی و گفت‌وگوهای کودکانه از درس و مشق و قهر و آشتی‌ها. بچه‌ها دلشان می‌خواهد آتش بسوزانند و شیطنت کنند، اما از بزرگ‌ترها که کم هم نیستند، می‌ترسند: «می‌رویم به طرف پنجرۀ روبه‌حیاط. کادیلاک سیاه آقابابا را نگاه می‌کنیم. «بریم؟» «نریم؟» «دعوا می‌کنند؟» از در پشتی آشپزخانه می‌رویم خیاط‌خلوت و بعد استخر و بعد پله‌ها و بعد گاراژ روباز کادیلاک آقابابا.»
یلدا برای مادرها و پدرها یا آدم‌بزرگ‌ها نیز هست. آقابابا از هم‌صحبتی با بچه‌ها چه کیفی می‌کند، وقتی می‌خواهد بیایند و ردیف اسمشان را بگویند. فقط هم‌صحبتی نیست. و هم‌زمان همه با هم در برپایی جشن همکاری می‌کنند. کسی نمی‌شنید و به بقیه دستور بدهد. همه با هم سفره را پهن و جمع می‌کنند. به یکدیگر هدیه هم می‌دهند؛ مثل آن گل‌های میخکی که برای عمه خریده‌اند. مخصوصاً بچه‌ها در انتظارند که بزرگ‌ترها صبح فردا در کفش‌هایشان مدادرنگی، ماشین اسباب‌بازی یا کتاب‌داستانی شیرین گذاشته باشند. فامیل و آشنا در شب یلدا بر روی ماه یکدیگر بوسه می‌زنند. شاید همه مهربان‌تر از همیشه شده باشند. از هم دل نمی‌کنند. کنار هم می‌نشینند «تا خروس بخواند یلدا رفت» تا سال بعد.
یادداشت از: مونا فاطمی‌نژاد، خبرنگار ایسنا
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: شب یلدا هدیه شب یلدا شب یلدا 1402 آیین شب یلدا استانی فرهنگی و هنری علي خدايي داستان داستان نويس استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری علی خدایی بچه ها نوه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۴۰۴۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تداوم مداخله جویی واشنگتن؛ کاخ سفید خواستار آزادی خواننده رپ ایرانی شد
به گزارش قدس آنلاین، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت جو بایدن روز شنبه به وقت محلی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس (توییتر سابق) در تداوم مداخله جویی و ادعاهای حقوق بشری آمریکا در امور سایر کشورها درباره حکم بدوی دادگاه درباره توماج صالحی خواننده رپ زیر زمینی ایران نوشت: «حکم اعدام توماج صالحی خواننده رپ ایرانی را به شدت محکوم می کنیم.»
مشاور امنیت ملی کاخ سفید در حالیکه درباره سرکوب دانشجویان آمریکایی در روزهای اخیر در دانشگاههای آمریکا در حمایت از مردم غزه و مخالفت با کمک ها و حمایت های نظامی و امنیتی آمریکا از اسرائیل سکوت کرده است، درباره توماج صالحی نوشتن هشتگ نام او به انگلیسی، همسو با مخالفان جمهوری اسلامی ایران از این نظام بعنوان رژیم یاد کرد و مدعی شد: «صدای او آرزوهای مردم ایران و همه کسانی را که توسط رژیم ساکت شده اند تقویت می کند. ما خواستار آزادی فوری او هستیم.»
پیش از این نیز، ودانت پاتل معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره حکم بدوی اعدام توماج صالحی اتهام افساد فی الارض در اظهاراتی مداخله جویانه گفت: «ما این گزارش های نگران کننده را دیده ایم. این نمونه دیگری از نقض وحشتناک و فراگیر حقوق بشر توسط حکومت ایران است.»
این مقام آمریکایی مدعی شد: ما بار دیگر استفاده حکومت ایران از حکم اعدام به عنوان ابزاری برای سرکوب حقوق بشر و آزادی های اساسی مردم را محکوم می کنیم. ما همچنان گزارش‌های مربوط به وضعیت توماج صالحی را از نزدیک دنبال می‌کنیم.
معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد: ابزارهای مختلفی برای اعمال فشار بر حکومت ایران به منظور مقابله با «نقض جدی و فاحش حقوق بشر» وجود دارد.
دفتر نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز عصر چهارشنبه به وقت محلی در حساب کاربری این دفتر در شبکه ایکس یا همان توئیتر سابق مدعی شد: «حکم اعدام توماج صالحی و حکم ۵ سال زندان برای سامان یاسین، خواننده رپ کرد ایرانی را قویا محکوم می‌کنیم. ما خواستار آزادی فوری آنها هستیم. اینها آخرین شواهد از آزار بیرحمانه حکومت علیه شهروندان خود و نشانه نادیده گرفتن حقوق بشر و هراس از مطالبات مردن ایران برای تغییرات دموکراتیک است».
بر اساس گزارش های رسانه ای، دادگاه توماج صالحی را به اتهام افساد فی الارض به اعدام و مجازات‌های تکمیلی محکوم کرده است که این حکم بدوی و قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور است.
براساس حکم صادره از سوی دادگاه، به دلیل اظهار ندامت و پشیمانی و همکاری متهم، دادگاه وی را مستحق تخفیف دانسته به همین جهت در صورت فرجام خواهی احتمالی متهم و وکلای او و در صورت تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور، موضوع تخفیف مجازات در کمیسیون عفو و بخشودگی بررسی خواهد شد.
گفتنی است در صورت موافقت کمیسیون عفو و بخشودگی با تخفیف مجازات و طی همه فرایند قانونی، حکم توماج صالحی با یک درجه تخفیف به حبس طول المدت تبدیل و مجازات‌های تکمیلی در مورد متهم اجرا خواهد شد. سایر اتهامات این متهم نیز در حال رسیدگی قضایی است.
به گزارش دفتر ایرنا از اصفهان، روابط عمومی دادگستری استان اصفهان هشتم آبان ماه ۱۴۰۱ به نقل از سیدمحمد موسویان دادستان اصفهان اعلام کرد: "توماج صالحی" شب گذشته به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام، همکاری با دولت‌های مُتخاصم و تشکیل گروه غیرقانونی به قصد برهم زدن امنیت کشور، با نیابت قضایی در یکی از استان‌های کشور دستگیر شد.
وی اضافه کرد: متهم در زمان حاضر با صدور قرار، تحت نظر شعبه بازپرسی دادگستری اصفهان قرار دارد. متهم در ایجاد اغتشاشات و دعوت و تشویق به آشوب‌های اخیر در استان اصفهان و در شهرستان شاهین‌شهر، نقش کلیدی داشته است.
حجت الاسلام والمسلمین جعفری رییس کل دادگستری استان اصفهان نیز اعلام کرده بود: توماج صالحی به افساد فی‌الارض از طریق نشر اکاذیب به صورت گسترده به نحوی که موجب خسارات عمده گردیده است، فعالیت تبلیغی علیه نظام، تشکیل و اداره دسته‌جات غیر قانونی به قصد برهم زدن امنیت کشور، همکاری با دولت متخاصم علیه جمهوری اسلامی و نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی از طریق فضای مجازی و تحریک و ترغیب افراد به اعمال خشونت آمیز متهم است.
منبع: خبرگزاری ایرنا
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»